TRUMP ÂN ĐOẠN NGHĨA TUYỆT

TRUMP ÂN ĐOẠN NGHĨA TUYỆT                                             

(Trump Đâm Sau Lưng Sessions)

Dr. Tristan Nguyễn

Donald Trump có ân sâu nghĩa nặng với Jeff Sessions đã là chuyện quá khứ. Vào năm bầu cử tổng thống 2016 khi Sessions còn làm thượng nghị sĩ Cộng Hoà, trong lúc nhiều người còn nghi ngờ Trump, chưa có ai trong Đảng Cộng Hoà ủng hộ Trump, thì Sessions là người đầu tiên mạnh dạn và nhiệt tình giới thiệu Trump, vận động cho Trump với số cử tri truyền thống bảo thủ Mỹ.  Vì Jeff Sessions, một người đã từng phục vụ ở thượng viện Mỹ hơn 20 năm làm thượng nghị sĩ đại diện cho tiểu bang Alabama và nổi tiếng là một người kỳ cựu, kiên định lập trường bảo thủ của Đảng Cộng Hòa Mỹ.  Khi Donald Trump nhận được sự ủng hộ và giới thiệu của Jeff Sessions có nghĩa trực tiếp là màu sắc chính trị của Trump rực rỡ truyền thống cộng hoà bảo thủ, khiến cho những người Mỹ cộng hoà nói chung không còn e dè, nghi kỵ Trump nữa.

Công lao vận động tranh cử cho Trump trong phạm vi căn cứ địa cộng hòa bảo thủ của Sessions không nhỏ, vì vậy khi Trump đã thắng cử tổng thống Mỹ, Trump phải chắc chắn có cái ân sâu nghĩa nặng với Sessions cho đến nỗi Sessions đã phải từ chức thượng nghị sĩ để làm bộ trưởng bộ tư pháp của chính phủ Trump.  Tuy nhiên, sáu tháng đầu năm 2017 cái ân sâu nghĩa nặng của Trump đối với Sessions đã thành chuyện quá khứ vui vẻ.  Liên tiếp nhiều ngày vừa qua Trump đã đột ngột than phiền, tỏ ý thất vọng, nặng lời chỉ trích Sessions.  Lời lẽ của Trump mang đầy tính cách lăng nhục Sessions và Trump tỏ vẻ ân đoạn nghĩa tuyệt với Sessions một cách quyết liệt.

Trump bắt đầu công khai một loạt trách móc, nặng lời với Sessions trong cuộc phỏng vấn 50 phút của tuần báo New York Times vào ngày 20/7/2017.  Trump tỏ ra thất vọng với Sessions vì trong cuộc điều tra nước Nga can thiệp vào bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, Sessions đã tự từ chối thẩm quyền bộ trưởng bộ tư pháp của mình; có nghĩa là Sessions sẽ không có quyền hạn gì và không muốn dính líu gì tới cuộc điều tra hồ sơ nước Nga. Trên mạng xã hội Twitter trong suốt một tuần lễ vừa qua Trump cứ lặp đi lặp lại luận điệu chỉ trích nặng nề Sessions về việc quyết định không tiếp tục điều tra và truy tố hình sự Hillary Clinton về sự việc điện thư bất hợp pháp và Clinton có quan hệ với nước Nga.  Trump nói rằng nếu đã biết Sessions là người trốn tránh trách nhiệm như vậy, thì Trump đã không bổ nhiệm Sessions làm bộ trưởng tư pháp.  Và hiện giờ rõ ràng Trump cho rằng Sessions không trung thành với Trump nữa nên Trump muốn Sessions phải ra đi.
Nhiều người rất ngạc nhiên khi thấy Trump công khai làm nhục Sessions như vậy.  Vì chuyện ông tổng thống tấn công ông bộ trưởng tư pháp trong chính phủ của mình chưa từng xảy ra.  Hơn nữa cái bản chất chính trị sự quở trách của Trump đối với Sessions xét ra thật phi lý, vô nghĩa. Vấn đề Sessions đã tự từ chối thẩm quyền bộ trưởng bộ tư pháp (recused himself) trong cuộc điều tra hồ sơ nước Nga xét ra hành động của Sessions hợp lý và hợp pháp; Sessions có quyền làm vậy và phải làm vậy để giữ tính cách độc lập, chính trực của cuộc điều tra.  Người ta nhận thấy Trump đã tỏ ra rất tức giận cay cú vì không còn lợi dụng Sessions trong chức vụ bộ trưởng tư pháp lâu hơn được nữa. Trump có ý định xỏ mũi Sessions để thao túng bộ tư pháp Mỹ.  Trump cũng tỏ ra rất bực mình vì ông phụ tá bộ trưởng tư pháp Rod Rosenstein đã tuyển dụng ông công tố đặc biệt Robert Mueller để điều tra toàn bộ hồ sơ nước Nga-Putin. Hiện nay Trump phải o ép Sessions từ chức, rồi Trump bổ nhiệm người khác vào làm bộ trưởng tư pháp.  Bước tiếp theo là cho ông phụ tá Rod Rosenstein và công tố viên đặc biệt Robert Mueller phải nghỉ việc. Kết quả sau cùng là toàn bộ cuộc điều tra hồ sơ nước Nga-Putin sẽ bị gián đoạn, không hoàn tất, hay bị huỷ bỏ nửa chừng.

Nhiều người không hiểu tại sao Trump bất ngờ thay đổi thái độ trở nên cạn tàu ráo máng-heartless với Sessions đến mức như vậy.  Trump tỏ vẻ o ép Sessions phải từ chức nếu không muốn bị Trump cho nghỉ việc.  Steve Bannon, trưởng-chiến lược gia của Trump, cũng đã lên tiếng cảnh báo Trump phải ngưng ngay việc hạ nhục Sessions vì e ngại rằng hành động đạo đức giả của Trump chỉ tự làm tổn thương Trump và khiến cho không còn ai ủng hộ Trump nữa nên Trump sẽ phải rời xa căn cứ địa cộng hoà bảo thủ.  Tại sao nói hành động của Trump đối xử với Sessions như vậy là đạo đức giả?  Trong lúc Trump chỉ trích gay gắt việc Sessions không làm tròn nhiệm vụ bộ trưởng tư pháp vì không tiếp tục điều tra và truy tố Hillary Clinton về sự việc điện thư bất hợp pháp của Clinton.  Nhưng chính Trump lại là người đã tuyên bố bỏ qua, kết thúc sự việc này ngay sau khi thắng cử tổng thống. Bây giờ Trump trở lại đề cập tới sự vụ điện thư bất hợp pháp của Clinton khi Trump cảm thấy bất an vì cuộc điều tra độc lập của công tố viên đặc biệt Mueller. Với danh nghĩa cùng là cuộc điều tra hồ sơ nước Nga, dưới thời kỳ cựu giám đốc FBI Comey bây giờ bị Trump làm gián đoạn vì Comey đã bị Trump cho nghỉ việc và hiện tại cuộc điều tra độc lập của Mueller đang tiến hành mở rộng.  Rõ ràng người ta nhận ra ngay Trump lặp lờ tráo trở thay đổi đối tượng bị điều tra là Clinton để có cái cớ trách móc, chỉ trích, quở phạt Sessions không làm xong trách nhiệm bộ trưởng tư pháp. Trump tạo ra một nguyên nhân để Sessions phải tự ý từ chức hoặc bị Trump trừng phạt đuổi việc. Khi loại bỏ được Sessions là Trump mới có thể đánh trúng hai mục tiêu chính là ông phụ tá bộ trưởng Rod Rosenstein và ông công tố đặc biệt Robert Mueller, và quan trọng hơn hết là để cuối cùng huỷ bỏ toàn bộ cuộc điều tra độc lập hồ sơ nước Nga-Putin.  Sơ lược những chi tiết sự vụ phức tạp như trên để hiểu hành động của Trump là đạo đức giả; nếu không nói là Trump lo sợ cuống cuồng lên nên có hành động điên rồ là đâm sau lưng Sessions.

Tại sao nói Trump đã lo sợ cuống cuồng lên nên có hành động điên rồ là đâm sau lưng Sessions?  Có lẽ sự tính toán chính trị của Trump đã sai.  Trump đã không thể khống chế bộ tư pháp Mỹ mặc dù nó là một bộ phận trong chính phủ Trump, và các viên chức chấp pháp đứng đầu là bộ trưởng tư pháp mặc dù người này do Trump bổ nhiệm.  Trump có thói quen ức hiếp người khác, nên có lẽ Trump hiểu sai tính cách chính trực và độc lập của các viên chức chấp pháp.  Điển hình là Trump đột ngột cho một giám đốc FBI, Comey, nghỉ việc.  Trump áp dụng chiến thuật làm nhục đối tượng công khai bằng mọi cách cũng có thể gây đe doạ sự tín nhiệm lẫn nhau giữa những người làm việc chung trong các vấn đề an ninh quốc gia.  Trump đã gây hậu quả nghiêm trọng khi huỷ hoại uy tín của các viên chức cao cấp và can thiệp vào chức năng công việc của họ cho dù họ là thuộc cấp của Trump làm việc trong chính phủ Trump.  Quyền hạn của TT Trump có thể cách chức những thuộc cấp của mình có lý do hoặc không lý do chính đáng, và Trump hãy hành sử cái quyền hạn này thay vì nói xấu nhảm nhí cấp dưới; TT Trump phải tỏ bản lĩnh và thái độ của người lãnh đạo đúng nghĩa.  Cái thói quen hay ức hiếp người khác của Trump đã có thể làm được ở trong chương trình truyền hình hiện thực – reality TV show, nhưng trên thực tế chính trị Mỹ có thể gây nghi ngờ là sự hi sinh chính trị của một dân biểu hay thượng nghị sĩ Cộng Hoà có được TT Trump đền đáp lại xứng đáng không.  Cái gương trước mắt đang xảy ra hiển nhiên là Sessions đang bị Trump đâm sau lưng và chà đạp không thương tiếc.  Như vậy TT Trump đang dần dần bị cô lập vì không còn có những người đồng minh với Trump ở Đảng Cộng Hoà trong Quốc Hội Mỹ.  Giới truyền thông bảo thủ Mỹ cùng với các đảng viên Cộng Hòa trong quốc hội cũng đã và đang liên kết bảo vệ Sessions.

Trong lịch sử tổng thống Mỹ có những trường hợp bất hoà giữa cá nhân tổng thống với một hai viên chức cao cấp trong nội các, gây căng thẳng trong mối quan hệ ở phạm vi cá nhân.  Chưa từng có một tổng thống nào hạ uy tín thuộc cấp của mình và khi họ là những viên chức đầu ngành chấp pháp.  Tính cách độc lập, chính trực của ngành tư pháp, chấp pháp và toà án càng khiến cho tổng thống phải tôn trọng họ, không nên can thiệp vào chức năng công việc của họ.  Một tổng thống Mỹ phải hiểu rất rõ là một ông/bà bộ trưởng tư pháp Mỹ và những công tố viên đặc biệt đều có luật pháp Mỹ đứng về phía họ.  TT Trump hiện tại có thể lạm quyền ức hiếp họ, đòi hỏi lòng trung thành của họ với Trump, nhưng cuối cùng luật pháp nước Mỹ cũng phải được nghiêm chỉnh chấp hành. 
Tính cách TT Trump xem thường những truyền thống qui tắc tổng thống Mỹ là tính cách của một con người không có nề nếp, không kỷ luật, và của một xã hội không có luật pháp, không được chấp nhận ở nước Mỹ.  Chẳng những TT Trump công khai quở trách, làm nhục nặng lời và o ép Sessions phải từ chức, TT Trump còn không để yên thân ông phụ tá bộ trưởng Rod Rosenstein và Andrew McCabe đang làm quyền giám đốc FBI, nhưng họ vẫn chưa phải là mục tiêu chính.  Mục tiêu chính của TT Trump cần phải triệt hạ là công tố viên đặc biệt Robert Mueller để huỷ bỏ toàn bộ cuộc điều tra hồ sơ nước Nga-Putin./. 

Dr. Tristan Nguyễn – San Francisco, 30/7/2017